Student historii i prawa, James Madison uczęszczał do College of New Jersey (później znanego jako Princeton University), wracając do rodzinnej Wirginii, aby pomóc w opracowaniu konstytucji tego stanu, a także służąc jako lider Zgromadzenia Wirginii.
Po rewolucji amerykańskiej Madison odegrała kluczową rolę w określeniu kursu nowej Republiki i ukształtowaniu rządu nowego narodu. Wraz z Alexandrem Hamiltonem i Johnem Jayem Madison napisała The Federalist Papers, serię 85 esejów, w których opowiadano się za przyjęciem Konstytucji Stanów Zjednoczonych. W Kongresie James Madison pomógł zabezpieczyć przejście dla Karty Praw.
Francja i Wielka Brytania były w stanie wojny, kiedy James Madison został wybrany na prezydenta. Choć opowiadał się za bardziej neutralną postawą, ciągłe nękanie amerykańskich marynarzy, w połączeniu z przejmowaniem amerykańskiego ładunku, zmusiły prezydenta Madisona do zwrócenia się do Kongresu o wypowiedzenie wojny Wielkiej Brytanii 1 czerwca 1812 roku.