Srebrna moneta kolekcjonerska w temacie w Polskę wierzę Pieśń „Rota”

Narodowy Bank Polski 10 września 2025 roku wprowadził do obiegu wyjątkową srebrną monetę kolekcjonerską o nominale 10 zł z prestiżowej serii „W Polskę wierzę”. Emisja ta, poświęcona Pieśni Rota, stanowi hołd dla jednego z najpotężniejszych symboli polskiej tożsamości, jedności i niezłomnego oporu narodowego na przestrzeni ponad stu lat. To nie tylko numizmat, ale przede wszystkim trwałe upamiętnienie Pieśni-przysięgi, która ukształtowała polskiego ducha w najtrudniejszych momentach.

Moneta kolekcjonerska 10 zł NBP jest bezpośrednim wyrazem uznania dla dwojga wielkich Polaków: Marii Konopnickiej - autorki ponadczasowych słów oraz Feliksa Nowowiejskiego - kompozytora podniosłej i wpadającej w pamięć melodii. Ich wspólne dzieło stało się przez dekady nieformalnym, choć nie mniej ważnym, drugim hymnem, który dodawał siły i wspierał Polaków w najważniejszych chwilach walki o suwerenność i zachowanie tożsamości.

Spis treści

1. Wstęp: Uroczysta emisja i kontekst serii „W Polskę wierzę”

2. Geneza Roty: Maria Konopnicka, Feliks Nowowiejski i polsko-niemieckie starcie

3. Kontekst historyczny: Polskość ziemi i mowy - motywy Roty

   1. Strajk Dzieci Wrzesińskich - wstrząsający impuls do napisania pieśni

   2. Działalność Hakaty i obrona polskiej ziemi

   3. Znaczenie słowa Rota - uroczysta przysięga

4. Chrzest bojowy pod Grunwaldem: Narodowe wykonanie i symbol jedności

5. Rota w historii: Od hymnu Litwy Środkowej do pieśni oporu PRL

6. Srebrna moneta kolekcjonerska NBP 10 zł: Symbolika zbawionego domu

7. Szczegółowa specyfikacja: Moneta Ag 925/1000 „W Polskę wierzę”

1. Wstęp: Uroczysta emisja i kontekst serii „W Polskę wierzę”

Seria „W Polskę wierzę” zainicjowana przez Narodowy Bank Polski ma za zadanie przypominać o podstawowych, uniwersalnych wartościach, które stanowią fundament polskiej państwowości i tożsamości. Wśród dotychczasowych emisji znalazły się już monety poświęcone rodzinie, mowie ojczystej czy tradycji - Rota idealnie wpisuje się w ten nurt, będąc kwintesencją wierności polskiej ziemi i kultury.

Srebrna moneta NBP 10 zł to czwarta pozycja w tej serii, stanowiąca wyjątkowe połączenie historii, patriotyzmu i kunsztu menniczego. Jej ograniczony nakład (do 9 000 sztuk) oraz zastosowanie techniki lustrzanej (proof) w połączeniu z elementami kolorowymi sprawiają, że jest to cenne uzupełnienie każdej kolekcji monet kolekcjonerskich.

2. Geneza Roty: Maria Konopnicka, Feliks Nowowiejski i polsko-niemieckie starcie

Maria Konopnicka (1842-1910) jest uznawana za jedną z najwybitniejszych poetek polskiego pozytywizmu. Napisała słowa do Roty na przełomie lat 1907 i 1908. Jej twórczość zawsze była głęboko zakorzeniona w sprawach narodu, a tym razem inspiracja płynęła prosto z dramatycznych wydarzeń w zaborze pruskim, będących efektem zaostrzonej polityki germanizacji.

Słowa Marii Konopnickiej: Bezpośrednia odpowiedź na germanizację

Poetka, mieszkająca wówczas w Kresach (na Rusi), była wstrząśnięta systematycznym i brutalnym dążeniem władz pruskich do całkowitego zniemczenia ludności polskiej. Objawiało się to m.in. zakazem używania języka polskiego w szkołach i urzędach oraz masowym wykupem polskiej ziemi.

Rota powstała jako potężna pieśń protestu. Konopnicka w swojej dbałości o jedność, postanowiła nadać tekstu uniwersalny, ogólnopolski wymiar. W tym celu w konsultacji z innymi działaczami, zastąpiła pierwotny zwrot „zniemczył wróg” ogólnym i silniejszym słowem „gnębił”. Dzięki tej zmianie, pieśń mogła być śpiewana z tą samą mocą i aktualnością we wszystkich trzech zaborach, jednocząc Polaków w sprzeciwie wobec każdego ciemięzcy.

Melodia Feliksa Nowowiejskiego: Zjednoczenie słowa i muzyki

Do słów Konopnickiej muzykę skomponował Feliks Nowowiejski (1877-1946) - polski kompozytor, organista, pedagog i dyrygent. Nowowiejski, sam urodzony w zaborze pruskim (w Barczewie, wówczas Wartemborku), doskonale rozumiał kontekst i emocjonalne tło tekstu. Jego podniosła i majestatyczna melodia idealnie oddała charakter Roty jako narodowej przysięgi, przenosząc słowa Konopnickiej na nowy, jeszcze mocniejszy poziom symboliczny.

3. Kontekst historyczny: Polskość ziemi i mowy - motywy Roty

Treść Pieśni Rota jest bezpośrednim echem konkretnych, bolesnych wydarzeń historycznych, które stanowiły szczyt pruskiej polityki wynaradawiania. Zrozumienie tego kontekstu jest kluczowe dla pełnej oceny wartości monety kolekcjonerskiej.

Strajk Dzieci Wrzesińskich - wstrząsający impuls do napisania pieśni

Jednym z najważniejszych wydarzeń, które ukształtowały ton i treść Roty, był Strajk Dzieci Wrzesińskich w latach 1901-1902. Był to dramatyczny, spontaniczny protest polskich uczniów ze szkoły ludowej we Wrześni przeciwko wprowadzeniu języka niemieckiego na lekcje religii.

Metody stosowane przez władze pruskie - bicie dzieci, aresztowania i więzienie rodziców sprzeciwiających się tym praktykom - wstrząsnęły całą Europą. Strajk ten dobitnie udowodnił, że walka o polskość musi toczyć się na każdym froncie, włącznie z obroną najmłodszych. Wers: „Nie damy pogrześć mowy!” jest bezpośrednim odwołaniem do tej heroicznej postawy.

Działalność Hakaty i obrona polskiej ziemi

Równie niszczące dla ducha narodowego były działania organizacji i instytucji mających na celu całkowite wynarodowienie Polaków i pozbawienie ich majątku:

• Niemiecki Związek Marchii Wschodniej (Hakata): Ta nacjonalistyczna organizacja działała na rzecz rugowania polskości z ziem zaboru pruskiego, promując niemiecką kulturę i osadnictwo.

• Pruska Komisja Kolonizacyjna: Instytucja ta prowadziła politykę przymusowego wykupu polskiej ziemi i osadzania na niej niemieckich kolonistów.

Pieśń Rota stawiała czoła temu zagrożeniu, odwołując się do najgłębszego związku Polaków z ich ojczystą ziemią: „Nie rzucim ziemi, skąd nasz ród, Nie damy, by nas zgnębił wróg”. Była to moralna kontr-przysięga wobec polityki pruskiego zaborcy.

Znaczenie słowa Rota - uroczysta przysięga

Tytuł utworu - Rota - ma fundamentalne, kluczowe znaczenie, zwłaszcza w kontekście staropolskiej i prawnej terminologii. W dawnej polszczyźnie rota oznaczała przysięgę, zwłaszcza uroczyste zaprzysiężenie lub ślubowanie, często w kontekście wojskowym lub prawnym. Wiersz Konopnickiej jest symboliczną, publiczną przysięgą narodową, która ma chronić naród przed wszelkimi zakusami obcych sił. Tekst Roty zawiera kluczowe punkty tego ślubowania:

• Wierność ziemi: „Nie rzucim ziemi, skąd nasz ród”.

• Obrona kultury i języka: „Nie damy pogrześć mowy!”.

• Wytrwanie w wierze i tradycji: „Tak nam dopomóż Bóg!”.

Odwołanie do „królewskiego szczepu piastowego” celowo budowało poczucie dumy i ciągłości narodowej, nawiązując do ponad 1000-letniej tradycji polskiej państwowości, której nie da się wymazać z historii.

4. Chrzest bojowy pod Grunwaldem: Narodowe wykonanie i symbol jedności

Status Pieśni Rota jako ogólnonarodowego hymnu został ostatecznie przypieczętowany podczas historycznej uroczystości, która na stałe wpisała się w polską symbolikę niepodległościową.

Uroczystość ta, zorganizowana w zaborze austriackim (Galicja), gdzie panowała względna swoboda, stała się wielką manifestacją patriotyzmu. Wszyscy zaborcy zobaczyli, że polski duch jest żywy, a Rota stała się jego muzycznym i tekstowym symbolem.

5. Rota w historii: Od hymnu Litwy Środkowej do pieśni oporu PRL

Uniwersalne przesłanie Pieśni Rota o wierności ziemi i oporze wobec zaborców sprawiło, że towarzyszyła ona Polakom przez całe XX stulecie, zyskując miano hymnu oporu.

• Lata 1920-1922: Po odzyskaniu niepodległości pieśń miała zaszczyt pełnić funkcję hymnu Litwy Środkowej - państwowego tworu, który powstał w wyniku buntu gen. Lucjana Żeligowskiego i ostatecznie został włączony do Polski. Świadczyło to o jej uznaniu na najwyższych szczeblach.

• II Wojna Światowa i okupacja: Ze względu na swoje jednoznacznie patriotyczne i antyniemieckie przesłanie, Rota była pieśnią zakazaną przez władze Rzeszy. Towarzyszyła ona żołnierzom polskim w konspiracji, oddziałom partyzanckim oraz była śpiewana w obozach koncentracyjnych, stając się wyrazem niezłomności i woli przetrwania.

• Okres PRL i opór wobec Sowietów: W czasach dominacji komunistycznej, Pieśń Rota odzyskiwała siłę podczas strajków robotniczych, szczególnie w latach 1970 i 1980. Wówczas jej tekst o walce z gnębiącym wrogiem nabrał nowego, anty-sowieckiego wymiaru, symbolizując opór wobec narzuconego ustroju i obronę tradycyjnych, narodowych wartości.

Historia pieśni dobitnie pokazuje, dlaczego srebrna moneta NBP z jej wizerunkiem jest tak istotna - upamiętnia element trwale wpisany w dzieje walki o niepodległość.

6. Srebrna moneta kolekcjonerska NBP 10 zł: Symbolika zbawionego domu

Projekt monety kolekcjonerskiej 10 zł został starannie przemyślany, aby oddać główne przesłanie Roty: obronę polskiej rodziny i dziedzictwa.

Rewers - hołd dla twórców

Na rewersie srebrnej monety NBP umieszczono wizerunki twórców pieśni: Marii Konopnickiej (słowa) i Feliksa Nowowiejskiego (muzyka). Jest to bezpośredni hołd dla ich wkładu w polską kulturę i przypieczętowanie faktu, że to duet słowa i dźwięku stworzył nieformalny hymn.

Srebrna moneta kolekcjonerska w temacie w Polskę wierzę Pieśń „Rota” - rewers

Awers - rodzina jako twierdza narodowa

Awers monety jest symbolicznym centrum całej emisji. Ukazuje stylizowane postacie rodziny: kobiety, mężczyzny oraz dwojga dzieci. Nad nimi unosi się charakterystyczny dach domu w barwach polskiej flagi - białym i czerwonym (element zdobiony kolorem).

Symbolika ta jest silnym nawiązaniem do wersu: „Twierdzą nam będzie każdy próg”. Oznacza to, że to polska rodzina, a jej dom, stają się twierdzą - nieprzebytym bastionem, który chroni dziedzictwo narodowe, język i tradycję przed wszelkimi zewnętrznymi zagrożeniami, zgodnie z ideą zawartą w Pieśni Rota. Ten element czyni monetę szczególnie cenną w kontekście monet kolekcjonerskich o tematyce patriotycznej i rodzinnej.

Srebrna moneta kolekcjonerska w temacie w Polskę wierzę Pieśń „Rota” - awers

7. Szczegółowa specyfikacja: Moneta Ag 925/1000 W Polskę wierzę Pieśń "Rota"

Srebrna moneta NBP 10 zł „W Polskę wierzę - Pieśń Rota” została wprowadzona do obiegu 10 września 2025 roku jako cenna pozycja w serii o tej samej nazwie.

Jest to srebrna moneta z dodatkowym drukiem UV. Zastosowanie próby Ag 925/1000 oraz techniki stempla lustrzanego (proof) gwarantuje najwyższą jakość wykonania i wysoki połysk. Dodatkowym atutem, który podnosi jej wartość kolekcjonerską, jest innowacyjne zdobienie w postaci koloru, uwydatniające symboliczny biało-czerwony dach. Maksymalny nakład został ograniczony do zaledwie 9 000 sztuk.

Dane techniczne srebrnej monety w temacie Pieśni Rota

Srebrna moneta 10 zł NBP z Pieśnią Rota to wyjątkowy numizmat, który łączy w sobie kunszt menniczy z głębokim przesłaniem historycznym i patriotycznym. Emisja ta przypomina, że Rota nie jest jedynie pomnikiem historii, ale wiecznie żywą przysięgą na wierność polskiej ziemi, mowie i wartościom, aktualną w każdym stuleciu.

Dzięki swojej symbolice i technice wykonania, moneta ta jest doskonałym sposobem na uczczenie dziedzictwa Marii Konopnickiej i Feliksa Nowowiejskiego, a także na włączenie do swojej kolekcji fragmentu polskiej historii oporu. Dla każdego kolekcjonera, który ceni patriotyczne i limitowane monety kolekcjonerskie, ten srebrny numizmat o nominale 10 zł jest pozycją obowiązkową.

Powiązane artykuły i oferta

• Polskie monety srebrne

• Serie polskie

• Zestawy mennicze

• Monety świata

Przeczytaj inne artykuły na blogu:

• Srebrna moneta kolekcjonerska „Historia monety polskiej - 3 grosze Księstwa Warszawskiego”

• Moneta kolekcjonerska 85. rocznica zbrodni katyńskiej - nowa emisja NBP

• Srebrna moneta kolekcjonerska „Historia monety polskiej - 5 złotych okres Powstania Listopadowego”