Emisja kolekcjonerskich monet Hetmani Rzeczypospolitej – Stanisław Żółkiewski (NBP 2025)

Narodowy Bank Polski (NBP) regularnie wprowadza do obiegu monety kolekcjonerskie upamiętniające kluczowe wydarzenia i postaci z historii Polski. W 2025 roku NBP zainaugurował nową serię „Hetmani Rzeczypospolitej”. Drugą monetą w tej serii, po emisji poświęconej Stanisławowi Koniecpolskiemu (Marzec 2025), jest numizmat upamiętniający Stanisława Żółkiewskiego, Hetmana Wielkiego Koronnego i Kanclerza Wielkiego Koronnego. Moneta ta, emitowana w dwóch nominałach, trafiła do obiegu 12 czerwca 2025 roku.

Spis treści:

• Wprowadzenie: Seria „Hetmani Rzeczypospolitej”

• Stanisław Żółkiewski: Biografia i kontekst historyczny

• Urząd hetmański i symbolika wyglądu monety

• Dane techniczne monety Stanisław Żółkiewski

• Przegląd serii „Hetmani Rzeczypospolitej”

I. Wprowadzenie: Seria „Hetmani Rzeczypospolitej”

Narodowy Bank Polski (NBP) kontynuuje realizację planu emisyjnego na rok 2025, koncentrując się na upamiętnianiu ważnych postaci i rocznic z historii Rzeczypospolitej. W ramach tej strategii NBP zainaugurował nową serię kolekcjonerską pod nazwą „Hetmani Rzeczypospolitej”.

Seria ma na celu upamiętnienie wybitnych dowódców wojskowych I Rzeczypospolitej. Inauguracja serii miała miejsce 26 marca 2025 roku emisją poświęconą Hetmanowi Wielkiemu Koronnemu, Stanisławowi Koniecpolskiemu. Monety te są projektowane jako numizmaty o wysokim standardzie estetycznym i historycznym.

Stanisław Żółkiewski w kontekście serii "Hetmani Rzeczypospolitej"

Emisja poświęcona Stanisławowi Żółkiewskiemu jest drugim elementem serii. Moneta upamiętniająca Hetmana Wielkiego Koronnego została wprowadzona do obiegu 12 czerwca 2025 roku. W planie emisyjnym na 2025 rok znajduje się również trzecia moneta z tej serii, dedykowana Janowi Karolowi Chodkiewiczowi, zaplanowana na październik 2025.

Wybór Żółkiewskiego, a także Koniecpolskiego i Chodkiewicza w ramach jednego roku emisji, sugeruje zamiar NBP szybkiego ugruntowania serii, koncentrując się na kluczowych postaciach wojskowości XVII wieku. Warto zauważyć, że Stanisław Koniecpolski, który zainaugurował serię, objął urząd hetmana polnego w 1618 roku dzięki poparciu Stanisława Żółkiewskiego, co historycznie wiąże obie postacie.

II. Stanisław Żółkiewski: Biografia i kontekst historyczny

Stanisław Żółkiewski (1547–1620) był kluczową postacią w dziejach Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Jego kariera polityczna i wojskowa była wyjątkowa, ponieważ łączył w sobie najwyższą władzę wojskową oraz cywilną.

Sylwetka Hetmana

Żółkiewski, wywodzący się z rodu Żółkiewskich herbu Lubicz, piastował urząd Hetmana Wielkiego Koronnego oraz Kanclerza Wielkiego Koronnego. Połączenie tych dwóch urzędów dawało mu znaczący wpływ na politykę kraju, zwłaszcza w zakresie spraw militarnych i dyplomacji. Historyczne analizy wskazują, że Żółkiewski opowiadał się za kompromisem i pokojowymi rozwiązaniami, szczególnie w relacjach z Moskwą, lecz w sytuacji bezpośredniego zagrożenia wykazywał się wybitnym talentem strategicznym.

Kluczowe dokonania i koniec służby

Najważniejszym osiągnięciem militarnym Żółkiewskiego była Bitwa pod Kłuszynem w 1610 roku. Dowodząc siłami polskimi, pokonał on wielokrotnie liczniejsze połączone wojska moskiewsko-szwedzkie. To zwycięstwo umożliwiło wojskom polskim zajęcie Moskwy.

Kariera wojskowa Żółkiewskiego zakończyła się jego śmiercią w 1620 roku pod Cecorą, podczas kampanii przeciwko siłom turecko-tatarskim. W tej samej kampanii pojmany został Stanisław Koniecpolski. Żółkiewski (mający wówczas około 73 lat) zginął w boju, co historycznie jest interpretowane jako akt najwyższego poświęcenia dla Rzeczypospolitej.

III. Urząd hetmański i symbolika wyglądu monety

Kolekcjonerska moneta poświęcona Stanisławowi Żółkiewskiemu eksponuje symbolikę urzędu Hetmana Wielkiego Koronnego, odzwierciedlając jego rolę w strukturach władzy I Rzeczypospolitej.

Elementy graficzne awersu

Projekt awersu autorstwa Dobrochny Surajewskiej, jest symetrycznie podzielony i zawiera elementy państwowe i rodowe. W górnej części znajduje się godło Rzeczypospolitej Polskiej – Orzeł w koronie, zaś w dolnej:

• Nominał i skrót jednostki (10 zł lub 500 zł).

• Ukośny wizerunek buławy hetmańskiej, insygnium władzy wojskowej.

• Herb Lubicz, którym posługiwał się ród Żółkiewskich.

Elementy te, zestawione obok orła państwowego, podkreślają kluczowe znaczenie urzędu Hetmana i jego powiązanie z heraldyką rodową.

Rewers i portret

Rewers monety zawiera wizerunek Stanisława Żółkiewskiego w tradycyjnym stroju, z wyraźnie zarysowanymi detalami twarzy. Portret uzupełnia ozdobny motyw roślinny. Wzdłuż dolnej krawędzi umieszczono imię i nazwisko upamiętnionej postaci: „STANISŁAW ŻÓŁKIEWSKI”.

Srebrna moneta Hetmani Rzeczypospolitej Stanisław Żółkiewski rewers i awers

Złota moneta Hetmani Rzeczypospolitej Stanisław Żółkiewski rewers i awers

IV. Dane techniczne monety Stanisław Żółkiewski

Emisja monety „Stanisław Żółkiewski” jest dwunomiałowa, co jest typowe dla najbardziej prestiżowych serii NBP. Składa się z monety srebrnej o nominale 10 złotych oraz monety złotej o nominale 500 złotych.

Monety charakteryzują się jednakową wagą 31,10 g (jedna uncja trojańska) i średnicą 32 mm. Zostały wybite z czystych kruszców w technice wysokiego reliefu, co jest elementem wyróżniającym tę serię numizmatyczną.

Data emisji dla obu monet to 12 czerwca 2025 roku. Ceny emisyjne (sprzedaży) zostały ustalone na 360 złotych za monetę srebrną i 15 500 złotych za monetę złotą.

Poniższa tabela przedstawia szczegółowe dane techniczne obu nominałów:

Tabela: Dane Techniczne Monety NBP „Hetmani Rzeczypospolitej – Stanisław Żółkiewski” (Czerwiec 2025)

V. Przegląd Serii „Hetmani Rzeczypospolitej”

Seria „Hetmani Rzeczypospolitej” w 2025 roku obejmuje trzy kluczowe postacie historyczne. Spójność techniczna (czysty kruszec, 1 uncja, wysoki relief) jest zachowana we wszystkich emisjach, co ma znaczenie dla kolekcjonerów kompletujących całą serię.

Monety (2025)

1. Stanisław Koniecpolski

   • Data Emisji: 26 marca 2025 roku.

   • Nominały: 10 zł (Ag 999) i 500 zł (Au 999,9).

   • Kluczowe Elementy: Herb Pobóg i buława.

   • Cena Emisyjna Au: 14 500 zł.

2. Stanisław Żółkiewski

   • Data Emisji: 12 czerwca 2025 roku.

   • Nominały: 10 zł (Ag 999) i 500 zł (Au 999,9).

   • Kluczowe Elementy: Herb Lubicz i buława.

   • Cena Emisyjna Au: 15 500 zł.

3. Jan Karol Chodkiewicz (planowana)

   • Data Emisji: 23 października 2025 roku.

   • Nominały: 10 zł (Ag 999) i 500 zł (Au 999,9).

     Postać Chodkiewicza, znanego z kluczowych zwycięstw, w tym Bitwy pod Kircholmem (1605), domknie roczną edycję serii.

Tabela: Zestawienie Monet Serii NBP „Hetmani Rzeczypospolitej” (Wydane i Planowane 2025)

Nakłady są ściśle limitowane: 8000 sztuk dla monet srebrnych i 1000 sztuk dla złotych. Tak niska liczba wprowadzonych egzemplarzy ma bezpośrednie przełożenie na ich rzadkość i potencjalną wartość na rynku wtórnym.

Warto zauważyć, że cena emisyjna złotej monety Żółkiewskiego (15 500 zł ) jest wyższa o 1000 zł niż cena inauguracyjnej złotej monety Koniecpolskiego (14 500 zł), pomimo zachowania identycznych parametrów (czyste złoto, 1 uncja, wysoki relief). Ta korekta cenowa może być podyktowana rosnącymi kosztami kruszców.

Moneta kolekcjonerska NBP upamiętniająca Hetmana Wielkiego Koronnego Stanisława Żółkiewskiego jest drugą, kluczową emisją w serii „Hetmani Rzeczypospolitej” zaplanowanej na 2025 rok. Upamiętnienie postaci zwycięzcy spod Kłuszyna jest realizowane zgodnie z najwyższymi standardami numizmatycznymi: czyste kruszce, waga 1 uncji trojańskiej oraz technika wysokiego reliefu.

Zobacz również w naszej ofercie

• Monety świata

• Polskie monety srebrne

• Monety srebrne

• Serie polskie

• Monety 2025

Czytaj również:

• Monety Hetmani Rzeczypospolitej: Stanisław Koniecpolski - Nowa emisja NBP

• Srebrna moneta kolekcjonerska Polska wolna i suwerenna

• Emisja z dnia 22.05.2024 - Odkryj Polskę – Opactwo Benedyktynów w Tyńcu