Seria monet "Herby Województw" to kolekcja wydana przez Narodowy Bank Polski. Została wprowadzona w celu upamiętnienia i promowania polskich województw. Każda moneta z tej serii przedstawia herb jednego z województw Polski. Seria obejmuje monety dla wszystkich szesnastu województw i podkreśla znaczenie tych jednostek administracyjnych w strukturze państwa. Województwa, będące podstawą organizacji terytorialnej Polski, odpowiadają za szereg kluczowych funkcji. Monety im dedykowane są wykonane ze stopu Nordic Gold i mają nominał 2 zł.
Województwo to jednostka podziału administracyjnego w Polsce. Jest ich obecnie szesnaście. Każde województwo ma swoją stolicę, która jest głównym ośrodkiem administracyjnym, gospodarczym i kulturalnym. Województwa dzielą się na powiaty, a te z kolei na gminy. Na czele władz województwa stoi wojewoda, który jest przedstawicielem rządu centralnego. Równolegle działa samorząd wojewódzki, którego organem wykonawczym jest zarząd województwa.
Najwyższym organem decyzyjnym samorządu jest sejmik województwa. Województwa odpowiadają za sprawy regionalne, takie jak rozwój infrastruktury, edukacja czy ochrona zdrowia na poziomie zarządzanego obszaru. Mają one także za zadanie wspieranie lokalnej gospodarki i inicjatyw społecznych. Granice województw zostały ustalone z myślą o optymalizacji zarządzania i rozwoju regionalnego.
Historia polskich województw sięga średniowiecza, kiedy to pojawiły się one jako główne jednostki administracyjne Królestwa Polskiego. Początkowo ich liczba była zmienna, a ich granice ewoluowały wraz z przemianami terytorialnymi państwa. W XVI wieku, w ramach reformy administracyjnej, województwa ugruntowały swoją rolę jako podstawowe jednostki podziału terytorialnego Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
Po rozbiorach Polski województwa zniknęły z mapy administracyjnej, ustępując miejsca nowym podziałom wprowadzonym przez zaborców. Dopiero odzyskanie niepodległości w 1918 roku umożliwiło stopniowe odbudowywanie polskiej administracji w oparciu o województwa. W okresie międzywojennym województwa ponownie stały się kluczowym elementem organizacji państwa.
Po II wojnie światowej w 1945 roku, przeprowadzono reformę administracyjną, która zmieniła podział terytorialny kraju. Liczba województw została zwiększona, a ich granice uległy zmianom w celu lepszego dostosowania do nowej rzeczywistości politycznej i gospodarczej. Kolejna znacząca reforma miała miejsce w 1975 roku, kiedy to znacznie zwiększono liczbę województw do 49, dążąc do decentralizacji zarządzania i usprawnienia administracji. Jednakże tak drobny podział przyniósł szereg problemów organizacyjnych i ekonomicznych.
Ostatecznie w 1999 roku przeprowadzono kolejną reformę administracyjną, która zmniejszyła liczbę województw do obecnych szesnastu. Reforma ta miała na celu optymalizację zarządzania na szczeblu regionalnym i wzmocnienie roli samorządów wojewódzkich. Nowy podział uwzględnił zarówno historyczne, jak i ekonomiczne uwarunkowania regionów, a także dążył do wzmocnienia ich roli w procesie integracji z Unią Europejską.
Seria monet "Herby Województw" to kolekcja okolicznościowych monet obiegowych o nominale 2 złote, wyemitowana przez Narodowy Bank Polski w latach 2004-2005. Ta seria została stworzona, aby zaprezentować herby wszystkich 16 województw Polski. Wydawanie monet odbywało się w porządku alfabetycznym, zaczynając od województwa dolnośląskiego a kończąc na zachodniopomorskim.
Monety wykonano ze stopu Nordic Gold, a każda miała masę 8,15 g oraz średnicą 27 mm. Ich kształt jest okrągły, a na boku widnieje ośmiokrotnie powtórzony napis "NBP", co drugi odwrócony o 180 stopni, rozdzielony gwiazdkami. Każda moneta przedstawia na awersie orła w koronie na tle mapy Polski z zaznaczonym podziałem na województwa, rok emisji, nominał oraz napis "Rzeczpospolita Polska". Rewers każdej monety zdobi herb danego województwa, a projektantami tych unikatowych monet byli różni artyści, w zależności od województwa. Seria ta stanowi cenne źródło wiedzy o symbolach regionalnych Polski i jest popularna wśród kolekcjonerów oraz osób interesujących się historią i kulturą poszczególnych regionów.
Awers monet okolicznościowych 2 złote z serii Herby Województw
Rewers monety 2 zł 2005 - Herby Województw: wielkopolskie
Rewers monety 2 zł 2005 - Herby Województw: lubelskie
10 zł 100. rocznica utworzenia Banku Polskiego SA to srebrna moneta kolekcjonerska, wyemitowana przez Narodowy Bank Polski w 2024 roku. Moneta została wybita z okazji 100. rocznicy utworzenia Banku Polskiego SA. Moneta jest wykonana z srebra próby Ag999, o masie 31,10 g i średnicy 32 mm.
