Twój koszyk
Nie ma więcej produktów w Twoim koszyku
Narodowy Bank Polski 17 lipca 2025 roku wyemitował srebrną monetę kolekcjonerską. Emisja o nominale 10 zł została poświęcona pamięci ks. Franciszka Blachnickiego - kapłana, założyciela Ruchu Światło-Życie, więźnia KL Auschwitz i ofiary prześladowań komunistycznego aparatu bezpieczeństwa.
Spis Treści
1. Ks. Franciszek Blachnicki: Od więźnia KL Auschwitz do kapłaństwa
Postać upamiętniona na monecie to jedna z kluczowych figur polskiego Kościoła i opozycji antykomunistycznej w XX wieku. Życiorys ks. Franciszka Blachnickiego jest naznaczony doświadczeniem dwóch totalitaryzmów.
Urodzony 24 marca 1921 roku w Rybniku, od młodości był aktywnym harcerzem. Brał udział w wojnie obronnej we wrześniu 1939 roku, a następnie zaangażował się w działalność konspiracyjną. Aresztowany przez Niemców, został osadzony w obozie koncentracyjnym KL Auschwitz, gdzie otrzymał numer 1201. W 1942 roku skazano go na karę śmierci, którą ostatecznie zamieniono na 10 lat ciężkiego więzienia.
Po zakończeniu wojny w 1945 roku, wstąpił do Wyższego Śląskiego Seminarium Duchownego w Krakowie. Święcenia kapłańskie przyjął 25 czerwca 1950 roku i rozpoczął pracę duszpasterską jako wikariusz w kilku śląskich parafiach.
Portret Księdza Franciszka Blachnickiego
2. Ruch Światło-Życie i prześladowania przez reżim PRL
Działalność ks. Blachnickiego szybko ściągnęła na niego uwagę komunistycznych służb bezpieczeństwa. W 1957 roku zainicjował on ogólnopolską akcję trzeźwościową zwaną Krucjatę Wstrzemięźliwości. Inicjatywa ta odniosła ogromny sukces, zrzeszając w krótkim czasie około 100 tys. członków. Władze PRL, widząc w tym zagrożenie dla swojego monopolu na inicjatywy społeczne, zakazały działalności Krucjaty w 1960 roku.
Ks. Blachnicki protestując przeciwko łamaniu prawa, został w 1961 roku aresztowany pod zarzutem "rozpowszechniania fałszywych wiadomości" i skazany na karę więzienia w zawieszeniu.
Dzieło życia: Oazy
Mimo szykan kontynuował pracę duszpasterską i naukową (obronił doktorat na KUL). W 1963 roku rozpoczął organizowanie rekolekcji oazowych, które z czasem przekształciły się w masowy Ruch Światło-Życie. Ruch ten, formujący duchowo młodzież, stał się jednym z najważniejszych fenomenów religijnych i społecznych w PRL. Skala jego oddziaływania była ogromna - w 1986 roku w letnich oazach uczestniczyło ponad 76 tys. osób.
Wprowadzenie stanu wojennego w grudniu 1981 roku zastało ks. Blachnickiego za granicą. Osiadł w Carlsbergu (RFN), gdzie kontynuował działalność, tworząc Międzynarodowe Centrum Ewangelizacji Światło-Życie oraz Chrześcijańską Służbę Wyzwolenia Narodów.
Był nieustannie prześladowany przez aparat państwowy PRL. Zmarł nagle 27 lutego 1987 roku w Carlsbergu. Śledztwo prowadzone przez Instytut Pamięci Narodowej wykazało, że jego śmierć nastąpiła na skutek zabójstwa przez podanie mu śmiertelnych substancji toksycznych.
3. Symbolika monety: Pasiak z numerem 1201 i znak Oazy
Projekt monety, autorstwa Pauliny Kotowicz, w niezwykle trafny sposób streszcza biografię kapłana. Każdy element numizmatu ma głębokie znaczenie historyczne i teologiczne.
-
Rewers: Przedstawia postać ks. Franciszka Blachnickiego. Kluczowym elementem symbolicznym jest jego kapłański płaszcz, którego lewa część została przedstawiona jako obozowy pasiak z numerem 1201 - bezpośrednie nawiązanie do pobytu księdza w KL Auschwitz. W tle kompozycji umieszczono krzyż ze stułą (symbol kapłaństwa) oraz ciernie (symbol męczeństwa).
-
Awers: Dominującym elementem jest znak Ruchu Światło-Życie (krzyż wpisany w greckie litery "FOS-ZOE" - Światło-Życie). Poniżej znajduje się wizerunek kobiety i mężczyzny podążających za Pismem Świętym, co odnosi się do ewangelizacyjnego charakteru ruchu oazowego. Dopełnieniem jest wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej, nominał i rok emisji.
4. Szczegóły emisji: Dane techniczne monety NBP
Moneta "Pamięci ks. Franciszka Blachnickiego" została wprowadzona do obiegu 17 lipca 2025 roku. Jest to moneta kolekcjonerska wykonana ze srebra najwyższej próby w standardzie srebrnym
|
Nominał |
Metal/Próba |
Masa (g) |
Średnica (mm) |
Nakład (szt.) |
Jakość/Stempel |
|
10 zł |
Ag 999/1000 |
14,14 |
32,00 |
do 8 000 |
Lustrzany |
Rewers i awers srebrnej monety 10 zł Pamięci ks. Franciszka Blachnickiego, NBP 2025
5. Pamięć o ofiarach reżimów w numizmatyce NBP
Emisja monety poświęconej ks. Blachnickiemu wpisuje się w długą tradycję Narodowego Banku Polskiego honorowania postaci i wydarzeń związanych z walką o wolność oraz ofiarami totalitaryzmów XX wieku. Numizmatyka NBP wielokrotnie stawała się nośnikiem pamięci o bohaterach oporu antykomunistycznego.
-
Ksiądz Jerzy Popiełuszko: Najbardziej oczywistym odniesieniem jest emisja z 2009 roku, upamiętniająca 25. rocznicę męczeńskiej śmierci kapelana "Solidarności". Podobnie jak ks. Blachnicki, ks. Popiełuszko był celem aparatu represji PRL i został zamordowany przez funkcjonariuszy SB.
-
Seria „Wyklęci przez komunistów żołnierze niezłomni”: Jedna z najważniejszych serii kolekcjonerskich ostatnich lat, w ramach której NBP wyemitował liczne srebrne monety 10 zł. Upamiętniają one dowódców i żołnierzy powojennego podziemia niepodległościowego, m.in. Danutę Siedzikównę „Inkę”, Zygmunta Szendzielarza „Łupaszkę” czy Hieronima Dekutowskiego „Zaporę”.
-
Rocznice "Solidarności" i Stanu Wojennego: Bank centralny regularnie upamiętnia zrywy robotnicze (np. Czerwiec ’76) oraz kluczowe momenty walki z reżimem, jak pacyfikacja kopalni „Wujek” (moneta z 2016 r.) czy kolejne rocznice powstania NSZZ „Solidarność”.
-
Ofiary Zbrodni Katyńskiej: NBP upamiętnia również ofiary totalitaryzmu sowieckiego, czego przykładem jest m.in. moneta z 2025 roku z okazji 85. rocznicy zbrodni katyńskiej, którą szczegółowo opisaliśmy na blogu.
Moneta poświęcona ks. Franciszkowi Blachnickiemu stanowi ważne uzupełnienie tego panteonu, przypominając o niezłomnym kapłanie, który całe swoje życie – od walki z nazizmem po opór wobec komunizmu – poświęcił walce o godność człowieka i wolność sumienia.
Zobacz również w naszej ofercie monety upamiętniające historię Polski:
-
Zestawy mennicze
Przeczytaj nasze inne artykuły na blogu:
