Twój koszyk
Nie ma więcej produktów w Twoim koszyku
W 2025 roku mija dokładnie tysiąc lat od koronacji Bolesława Chrobrego - pierwszego króla Polski. Było to wydarzenie, które potwierdziło niezależność polityczną państwa Piastów i wzmocniło jego pozycję w ówczesnej Europie. Koronacja miała miejsce w Gnieźnie i była efektem wieloletnich działań Bolesława na rzecz budowy silnego i samodzielnego organizmu państwowego. Rocznica tego momentu została upamiętniona emisją kolekcjonerskich monet przez Narodowy Bank Polski.
Seria trzech monet nawiązuje bezpośrednio do postaci Chrobrego oraz wydarzeń związanych z jego panowaniem. Każdy projekt wykorzystuje historyczne motywy, takie jak relikwie św. Wojciecha czy pierwsze monety z nazwą Polski. Zastosowano różne techniki mennicze i nietypowe formy, aby oddać znaczenie jubileuszu w sposób przystępny i atrakcyjny. Artykuł przedstawia zarówno sylwetkę władcy, jak i szczegóły dotyczące emitowanych numizmatów.
Kim był Bolesław Chrobry i jakie są jego zasługi?
Bolesław Chrobry był synem Mieszka I i Dobrawy (księżniczki czeskiej). Objął władzę po śmierci ojca w 992 roku i przez ponad trzydzieści lat rządził państwem Piastów z dużą determinacją i polityczną skutecznością. To za jego panowania Polska umocniła się terytorialnie, administracyjnie i religijnie. Władca znany był z ambicji i siły, potrafił skutecznie wykorzystywać dyplomację. Nie unikał również rozwiązań zbrojnych, czego przykładem są jego wyprawy na Ruś Kijowską i konflikty z cesarstwem niemieckim.
Do najważniejszych osiągnięć Bolesława należało utworzenie niezależnej metropolii kościelnej w Gnieźnie, zwycięskie wojny zakończone pokojem w Budziszynie, odzyskanie Grodów Czerwieńskich i poszerzenie granic państwa. Dzięki jego staraniom Polska stała się równorzędnym uczestnikiem ówczesnej polityki europejskiej. Zwieńczeniem panowania Chrobrego była koronacja królewska w 1025 roku, która na trwałe wpisała go do grona najwybitniejszych władców w dziejach Polski.
Jak wyglądają monety w temacie koronacji Bolesława Chrobrego?
W skład serii monet wybitych z okazji 1000-lecia koronacji pierwszego króla Polski wchodzą trzy monety: złota o nominale 500 zł, srebrna o nominale 100 zł oraz srebrna o nominale 10 zł. Każda z nich wyróżnia się nietypowym kształtem i zdobieniami.
Złota moneta o nominale 500 zł ma formę kwadratowej klipy i została wykonana z czystego złota. Jej szczególną ozdobą jest umieszczony na rewersie element z bursztynu, pod którym widnieje replika średniowiecznej monety z napisem "PRINCES POLONIE". To nawiązanie do monet wybijanych za panowania Chrobrego.
Srebrna moneta o nominale 100 zł jest pierwszą w historii emisji NBP monetą w kształcie prostopadłościanu - przestrzennego, prostokątnego bloczka. Moneta 100 zł wybita została z czystego srebra i stanowi unikat ze względu na swój niespotykany kształt. Trzecia moneta to srebrna dziesięciozłotówka, mająca tradycyjny okrągły kształt. Została jednak wzbogacona o selektywne złocenie wybranych elementów.
Wszystkie monety zostały wyprodukowane w standardzie najwyższej jakości (stempel lustrzany) i w bardzo ograniczonym nakładzie. Najwyższe nominały (500 zł i 100 zł) ukazały się jedynie w symbolicznej liczbie 1025 egzemplarzy każda (nawiązanie do roku koronacji), zaś srebrną monetę 10 zł wyemitowano w liczbie do 10 000 sztuk.
Co oznaczają motywy na monetach z Bolesławem Chrobrym?
Wzornictwo wszystkich trzech monet nawiązuje do postaci Bolesława Chrobrego oraz symboli z jego epoki. Ponieważ nie zachowały się autentyczne wizerunki tego władcy z XI wieku, projektanci sięgnęli po późniejsze wyobrażenia na temat króla. Wykorzystano portrety Bolesława Chrobrego stworzone przez artystów w XVIII i XIX wieku, które odzwierciedlają zainteresowanie postacią pierwszego króla Polski w późniejszych stuleciach.
Złota moneta z Bolesławem Chrobrym
Na złotej monecie 500 zł przedstawiono postać Bolesława Chrobrego według osiemnastowiecznego medalu autorstwa medaliera Jana Filipa Holzhaeussera. U dołu rewersu tej monety umieszczono wizerunek dawnego denara z napisem "PRINCES POLONIE" - pierwszej historycznej monety, na której pojawiła się łacińska nazwa Polski. Ten fragment średniowiecznej monety został dodatkowo przykryty kawałkiem bursztynu, co wyróżnia każdy egzemplarz i symbolicznie łączy tematykę z naturalnym bogactwem Bałtyku.
Na awersie złotej monety, obok obowiązkowych elementów takich jak godło Rzeczypospolitej Polskiej, nazwa państwa i rok emisji, znalazły się także włócznia św. Maurycego oraz odwzorowanie drugiej strony denara "PRINCES POLONIE". Włócznia św. Maurycego to legendarny relikwiarz - kopia Świętej Włóczni, którą cesarz Otto III miał podarować Bolesławowi Chrobremu w uznaniu jego władzy.
Rewers i awers złotej monety 500 złotych na 1000-lecie koronacji Bolesława Chrobrego
Srebrna moneta 100 złotych z Bolesławem Chrobrym
Srebrna moneta kolekcjonerska o nominale 100 zł wyróżnia się nie tylko niespotykanym kształtem, ale i bogatą symboliką zdobiącą jej powierzchnie. Jej główna strona (awers) zawiera tradycyjne elementy państwowe - wizerunek orła oraz napis "Rzeczpospolita Polska 2025". Na rewersie widnieje okolicznościowy napis "Tysiąclecie Koronacji Bolesława Chrobrego" wraz z wartością nominalną. Najciekawsze są jednak trzy reliefowe sceny umieszczone na bocznych ścianach tego prostopadłościennego numizmatu. Sceny te zaczerpnięto z zabytkowych Drzwi Gnieźnieńskich (drzwi katedry gnieźnieńskiej) i przedstawiają one epizody związane z męczeństwem oraz pośmiertnymi losami świętego Wojciecha.
Święty Wojciech był misjonarzem, którego misję wspierał Bolesław Chrobry. Na jednej ze scen ukazano historyczny moment wykupienia przez polskiego władcę ciała św. Wojciecha od pogańskich Prusów za równowartość jego wagi w złocie. Kolejne płaskorzeźby ilustrują uroczyste przeniesienie relikwii świętego do Gniezna oraz złożenie szczątków Wojciecha w katedrze gnieźnieńskiej. Te symbole podkreślają rolę, jaką odegrał Bolesław Chrobry w sprowadzeniu relikwii przyszłego patrona Polski i utworzeniu niezależnej metropolii kościelnej. Dodatkowo, na jednym z głównych boków monety 100 zł umieszczono portret Bolesława Chrobrego według medalu Holzhaeussera, co spaja całą kompozycję tematycznie.
Rewers i awers srebrnej monety 100 złotych monety na 1000-lecie koronacji Bolesława Chrobrego
Srebrna moneta 10 złotych z Bolesławem Chrobrym
Trzecia moneta z serii, srebrna o nominale 10 zł, przedstawia Bolesława Chrobrego w ujęciu zaczerpniętym z XIX-wiecznej ikonografii. Na rewersie tej monety widnieje portret władcy opracowany na podstawie słynnego cyklu malarskiego "Poczet królów i książąt polskich" autorstwa Jana Matejki. Jan Matejko jako wybitny malarz historyczny, stworzył galerię wyobrażonych portretów polskich monarchów, która silnie utrwaliła w kulturze narodowej wizerunki władców takich jak Chrobry. Awers srebrnej monety 10 zł zawiera natomiast fragment jednej ze scen z Drzwi Gnieźnieńskich - ponownie jest to scena wykupienia ciała św. Wojciecha przez Bolesława. Dzięki temu i ta moneta łączy w swojej symbolice postać króla z ważnym wydarzeniem jego epoki.
Koronacja Bolesława Chrobrego w 1025 roku była ukoronowaniem długiego panowania tego wybitnego władcy i zarazem pierwszą w historii koronacją królewską na ziemiach polskich. Rządy Bolesława Chrobrego obfitowały w wydarzenia o ogromnym znaczeniu dla kształtującego się państwa polskiego. To właśnie za jego czasów Polska umocniła swoją niezależność kościelną i polityczną na arenie międzynarodowej.
Jednym z przełomowych momentów był Zjazd Gnieźnieński w 1000 roku, podczas którego z inicjatywy Bolesława i przy poparciu cesarza Ottona III utworzono pierwsze polskie arcybiskupstwo w Gnieźnie. Był to sukces nie tylko religijny, ale przede wszystkim polityczny - własna metropolia kościelna oznaczała uniezależnienie się od wpływów zewnętrznych i wzmocnienie pozycji Polski jako samodzielnego państwa.
Rewers i awers srebrnej monety 10 złotych monety na 1000-lecie koronacji Bolesława Chrobrego
Stare monety z Bolesławem Chrobrym
Postać Bolesława Chrobrego pojawiała się na polskich monetach już od czasów Polski Ludowej. W 1966 roku, z okazji Tysiąclecia Państwa Polskiego, wybito srebrną monetę 10 zł z symbolicznym wizerunkiem władcy. W 1980 roku NBP zaprezentował metalową monetę 50 zł z serii „Poczet królów i książąt polskich”, z portretem Chrobrego inspirowanym tradycyjnymi przedstawieniami historycznymi. Po 1989 roku powrócono do wizerunku Chrobrego w bardziej precyzyjnej formie - w 1996 emisje obejmowały obiegową monetę 2 zł wykonaną ze stopu Nordic Gold oraz kolekcjonerską srebrną monetę 10 zł, obie na podstawie obrazów Jana Matejki.
W 2013 roku NBP wydał srebrną monetę 5 zł z serii „Historia Monety Polskiej”, przedstawiającą denar Bolesława Chrobrego - pierwszy ślad nazwy Polski na monecie (PRINCES POLONIE), w nakładzie 20 000 sztuk. Równocześnie wystartowała seria „Skarby Stanisława Augusta”. Chrobry pojawił się w portrecie autorstwa XVIII‑wiecznego medaliera Jana Filipa Holzhaeussera, na srebrnej 50 zł oraz złotej 500 zł w 2013 roku. W 2014 roku dołączyła srebrna moneta 10 zł z serii „Historia Monety Polskiej”, kontynuująca tematykę średniowiecznego denara.
Czytaj również:
- Dzieje złotego - historia polskiej złotówki
- 5 złotych na przestrzeni czasu
- Pierwsza polska moneta. Czy Mieszko I naprawdę był jej twórcą?
Monety z naszego sklepu, które mogą Cię zainteresować:
