Srebrna moneta Ofiarom obozu koncentracyjnego Stutthof

Monety kolekcjonerskie emitowane przez Narodowy Bank Polski odgrywają ważną rolę w upamiętnianiu kluczowych wydarzeń historycznych oraz w promowaniu polskiej kultury i tradycji. Srebrna moneta „Ofiarom obozu koncentracyjnego Stutthof” jest jednym z przykładów takich emisji, które mają na celu przypomnienie o mrocznych kartach historii, a jednocześnie oddanie hołdu tym, którzy stracili życie w obliczu okrutnych działań reżimu nazistowskiego.

Obóz koncentracyjny Stutthof, położony w pobliżu miejscowości Sztutowo na Mierzei Wiślanej, stał się symbolem hitlerowskiego terroru w północnej Polsce. Otwarty 2 września 1939 roku, zaledwie dzień po wybuchu II wojny światowej, początkowo pełnił funkcję obozu internowania, jednak z czasem przekształcił się w jeden z największych i najokrutniejszych obozów koncentracyjnych na terenach okupowanych przez Niemców. Przez obóz ten przeszło około 110 tysięcy osób, z czego blisko 65 tysięcy straciło życie. Moneta „Ofiarom obozu koncentracyjnego Stutthof” jest więc nie tylko numizmatem, ale także świadectwem pamięci o tragicznych wydarzeniach tamtych lat.

Spis treści:

1. Historia obozu koncentracyjnego Stutthof – miejsce męczeństwa tysięcy ludzi

2. Srebrna moneta „Ofiarom obozu koncentracyjnego Stutthof” – symbol pamięci i hołd dla ofiar

Historia obozu koncentracyjnego Stutthof – miejsce męczeństwa tysięcy ludzi

Obóz koncentracyjny Stutthof, znajdujący się w pobliżu dzisiejszej miejscowości Sztutowo, stał się miejscem męczeństwa dla tysięcy ludzi różnych narodowości i wyznań. Utworzony przez Niemców w pierwszych dniach II wojny światowej, funkcjonował jako obóz koncentracyjny od 7 stycznia 1942 roku, choć jego zbrodniczy charakter był widoczny od samego początku istnienia. Pierwszymi więźniami byli głównie działacze polskich organizacji społecznych, politycznych i kulturalnych z Wolnego Miasta Gdańska, a także przedstawiciele polskiej inteligencji.

Z biegiem lat Stutthof stał się miejscem, do którego kierowano więźniów z różnych części Europy, w tym Żydów, Rosjan, Czechów oraz przedstawicieli innych narodowości. W obozie panowały niezwykle trudne warunki – więźniowie byli zmuszani do niewolniczej pracy w warsztatach zbrojeniowych, przy wyrębie lasu oraz w innych ciężkich pracach fizycznych. Brak dostępu do podstawowej opieki medycznej, higieny oraz głód powodowały szerzenie się chorób, takich jak tyfus plamisty, co dodatkowo przyczyniało się do wysokiej śmiertelności wśród osadzonych. Stutthof był także miejscem masowej eksterminacji Żydów

Srebrna moneta „Ofiarom obozu koncentracyjnego Stutthof” – symbol pamięci i hołd dla ofiar

Srebrna moneta „Ofiarom obozu koncentracyjnego Stutthof” została zaprojektowana przez Pawła Pietrasa, a jej emisja ma na celu upamiętnienie ofiar tego miejsca kaźni. Moneta ta o nominale 10 zł została wybita w srebrze o próbie 999/1000, co świadczy o jej wysokiej jakości i wartości kolekcjonerskiej. Emitowana przez Narodowy Bank Polski moneta ma średnicę 32 mm i masę 14,14 g, co czyni ją typowym przykładem monety kolekcjonerskiej. Nakład wynosi do 10 000 sztuk, co sprawia, że moneta jest stosunkowo rzadkim i pożądanym egzemplarzem na rynku numizmatycznym.

Awers monety zawiera charakterystyczne elementy, które mają głębokie znaczenie symboliczne. Widoczne są na nim fragmenty oznaczeń strojów więziennych z numerami obozowymi oraz trójkątami, które więźniowie nazywali „winklami”. Te znaki były używane w obozach koncentracyjnych do identyfikacji więźniów – numer zastępował ich imię i nazwisko, a kolor trójkąta oznaczał przynależność więźnia do określonej kategorii, związanej z powodami aresztowania. Na przykład litera „P” wpisana w trójkąt oznaczała więźnia polskiego, natomiast „J” – pochodzenia żydowskiego. Na awersie monety widnieje również tradycyjny wizerunek orła ustalony dla godła Rzeczypospolitej Polskiej, napis „Rzeczpospolita Polska” oraz rok emisji – 2024.

Rewers monety przedstawia wizerunek „Brama Śmierci”, czyli głównej bramy obozu koncentracyjnego Stutthof, która oddzielała część obozu przeznaczoną dla SS-manów od tej, w której przebywali więźniowie. Brama ta stała się symbolem miejsca, gdzie tysiące ludzi doświadczyło niewyobrażalnych cierpień i straciło życie. Tło rewersu powtarza motyw obozowych oznaczeń więźniów, co dodatkowo podkreśla tragiczny charakter tej emisji. Projekt monety jest prosty, ale niezwykle wymowny, co sprawia, że jest ona nie tylko obiektem kolekcjonerskim, ale również nośnikiem historii i pamięci.

Warto zaznaczyć, że emisja tej monety wpisuje się w szerszy kontekst upamiętniania ofiar II wojny światowej oraz wydarzeń związanych z okupacją niemiecką. Narodowy Bank Polski od lat emitował monety kolekcjonerskie, które przypominały o ważnych rocznicach i postaciach związanych z polską historią, a srebrna moneta „Ofiarom obozu koncentracyjnego Stutthof” jest jednym z najnowszych przykładów takich emisji.