Twój koszyk
Nie ma więcej produktów w Twoim koszyku
Pieniądze niezależnie od tego czy są w formie metalowej monety, kruszcu czy kartki papieru nie zawsze mają wartość. Zależy ona od wagi jaką przypisują jej ludzie — jako środek wymiany, jednostka miary i forma inwestycji. Może być ona zmienna co widać choćby po monetach okolicznościowych i kolekcjonerskich, które z czasem potrafią zyskać na wartości wielokrotnie.
Jak płacono przed powstaniem pieniędzy?
Pierwsze transakcje dokonywane były za pomocą wymiany. Osoby interesujące się nawzajem swoimi zasobami ustalały między sobą „co za co”. Handel wymienny to bezpośrednia wymiana towarów i usług. Na przykład rolnik może wymienić worek żyta na naczynia od garncarza. Stosowanie metod podobnych do barteru może sięgać nawet 100 000 lat wstecz, chociaż nie ma wystarczających dowodów na to, że społeczeństwo lub gospodarka opierały się głównie na handlu wymiennym. Zamiast tego społeczeństwa niemonetarne działały w dużej mierze zgodnie z zasadami gospodarki darowizn i zadłużenia. Kiedy handel wymienny w rzeczywistości miał miejsce zwykle odbywał się między zupełnie obcymi ludźmi lub wręcz z potencjalnymi wrogami.
Gdzie powstały pierwsze pieniądze?
Wiele kultur na całym świecie w końcu rozwinęło wykorzystanie pieniądza. W Mezopotamii szekel był zarówno jednostką wagi jak i opłaty i odpowiadał masie 160 ziaren jęczmienia (około 11 gram). Społeczeństwa w obu Amerykach, Azji, Afryce i Australii wykorzystywały pieniądze muszlowe – często skorupy małych ślimaków po polsku nazywanych porcelankami.
Następnie nadszedł czas pieniędzy, których cena odpowiadała wartościom materiału, z którego byłby zrobione. Zazwyczaj było to złoto i srebro. Współcześni uczeni uważają, że pierwsze tego typu monety zostały wybite około 650-600 p.n.e. Niestety, nie był to system idealny o czym wspominałam już w artykule o fałszerstwach monet.
Gdzie powstała pierwsza mennica?
Do niedawna za region świata, w którym powstał pierwszy zakład przemysłowy do produkcji monet używanych jako waluta była Lidia (tereny dzisiejszej zachodniej Turcji) około 600 roku p.n.e. Doprowadził do tego Król Lidii Alyattes II. Monety zostały wykonane z elektrum czyli naturalnie występującego stopu złota i srebra ze śladowymi ilościami miedzi i innych metali. Na monetach były obrazki pełniące funkcję nominałów. Jednak w 2021 roku w Guanzhuang w prowincji Henan w Chinach odkryto ślady znaczące, że istniała tam mennica w latach 640-550 r. p.n.e. i prawdopodobnie to ona jest najstarszą nam znaną.
System pieniądza towarowego przekształcił się ostatecznie w system pieniądza reprezentatywnego. Oznacza to, że pieniądz ma wartość umowną, a nie sam w sobie jest tyle wart (jego umowna wartość jest dużo wyższa niż materiał, z którego jest zrobiony). Zaczęło się to tyczyć zarówno monet jak i banknotów. Pieniądze papierowe zostały po raz pierwszy użyte w Chinach za czasów dynastii Song. Te banknoty znane jako „jiaozi” wyewoluowały z weksli używanych od VII wieku. Drukarnie tych pieniędzy znajdowały się w takich miastach jak Huizhou, Chengdu i Hangzhou. Wedle znanych informacji choćby w roku 1175 jedna z nich zatrudniała ponad 1 000 osób.
Kiedy przestano używać tylko monet jako pieniędzy?
W XIII wieku Europa poznała pieniądze papierowe dzięki podróżnikom takim jak Marco Polo, który poświęcił tej tematyce jeden z rozdziałów swojej książki. Do tego czasu powodzeniem cieszyło się złoto. Stockholms Banco w Szwecji był pierwszym europejskim bankiem, który wydrukował banknoty. Jednak dopiero w XVII-XIX wieku stosowanie złotych monet jako waluty stało się mniej powszechne. Na początku XX wieku prawie wszystkie kraje przyjęły banknoty jako prawne środki płatnicze odpowiadające stałej ilości złota. Jednocześnie dalej rozwijany i wykorzystywany był system monetarny.
Jakie są nowoczesne formy płatności?
Karty płatnicze to kawałki plastiku, dzięki którym nie trzeba korzystać z gotówki, aby dokonać płatności. Istnieją ich różne rodzaje: debetowe, obciążeniowe i kredytowe (działające na zasadach kredytowania), przedpłacone (z wpłaconą wcześniej stałą kwotą do wykorzystania), bankomatowe (służące tylko do operacji w bankomatach). Instytucjami wydającymi takie karty są zazwyczaj banki. Równie powszechne są przelewy internetowe – wystarczy zalogować się do swojego konta bankowego, aby np. oddać komuś pieniądze czy opłacić rachunki. Dużą popularnością cieszą się też przelewy BLIK.
Modnym ostatnio pojęciem są kryptowaluty. Pewnie wielu z nas słyszało o tym, jak ktoś wzbogacił się na inwestowaniu w waluty wirtualne. Są one zbiorem danych binarnych zapisanych w cyfrowej silnie szyfrowanej bazie danych. Są przechowywane w wirtualnych portfelach. Najbardziej znaną i powszechną kryptowalutą jest bitcoin, który po raz pierwszy został wydany w 2009 roku.
Kolejnym innowacyjnym rozwiązaniem są implanty wszczepiane podskórnie. Działają na zasadzie wspomnianych wcześniej kart jednak nie trzeba mieć ich fizycznie ze sobą, ponieważ implant mamy zawsze w sobie. Zazwyczaj ludzie decydują się na ich umieszczenie w rękach. W Polsce można spotkać już firmę zajmującą się biometrią oczu. Dzięki temu i specjalnym terminalom istnieje możliwość płacenia za pomocą narządu wzroku. Wystarczy spojrzeć w dostosowane urządzenie płatnicze i voila. Środki zostaną pobrane.
Jednak to że formy płatności się rozwijają nie oznacza, że fizyczne pieniądze tracą na znaczeniu. Wręcz przeciwnie. Ludzie szukają różnych możliwości dywersyfikacji portfela. Interesuje się tym coraz większa liczba osób ze względu na ostatnie kilka lat na świecie, które nie były zbyt spokojne. Inwestowanie w złote i srebrne monety jest dość wygodną formą lokowania swojego kapitału. Mogą być to typowe monety bulionowe lub monety kolekcjonerskie.
Pierwszy na świecie banknot jiaozi - odbitka
Różne monety tureckie
Różne banknoty euro
Logo bitcoina
Polska srebrna moneta kolekcjonerska poświęcona postaci Gabrieli Zapolskiej w serii "Wielkie aktorki"
Powiązane artykuły
Srebrna moneta 100. rocznica utworzenia Banku Polskiego SA
10 zł 100. rocznica utworzenia Banku Polskiego SA to srebrna moneta kolekcjonerska, wyemitowana przez Narodowy Bank Polski w 2024 roku. Moneta została wybita z okazji 100. rocznicy utworzenia Banku Polskiego SA. Moneta jest wykonana z srebra próby Ag999, o masie 31,10 g i średnicy 32 mm.
